Trenbidearen historiari buruzko gure atalaren barruan, beste aipamen bat egingo dugu gaur. Metroz ezagunagoa den lurrazpiko lehen tren-zerbitzuaren sarrera-data da. Londresen ematen da, 1863.01.10ean, Paddington Station eta Farringdon Streeteko geltokien artean, King ‘s Cross-engatik. Hala ere, inaugurazio-ekitaldia egun bat lehenago egin zen, 1863.01.09an, lineako exekutiboak eta ingeniariak tokiko agintariekin bazkari handi batean elkartu zirenean.

Duela hamarkada batzuetatik, trenez garraiatzen ziren salgaiak nahiz bidaiariak.

Era berean, gainazaleko hiri-trena, tranbia, errealitate bat zen, bai odolezko tranbiari dagokionez, bai lurrun bidezko tranbiari dagokionez, nahiz eta tranbiak ez zuen jarraipenik izan, hain zuzen ere odolezko trakzioarekin bizitzea zaila zelako.

Ezaguna zen, halaber, pentsa zitezkeen zailtasun guztiak gainditzen zituzten tunelak eraikitzeko teknika. Teknika hori, zalantzarik gabe, trenbidearen munduan, meategietan, hasi zen berriro ere, eta horietako askotan tunelen bidez garraiatzen zen minerala. Tunelen eraikuntzan aitzindarietako bat Marc Isambard Brunel izan zen, 1843.03.25ean inauguratu zen Tamesis ibaiaren azpiko lehen tunela diseinatu zuena.

Hori guztia dela eta, baldintzak egokiak ziren XIX. mendearen erdialdean jada hiriak trafikoz arinduko zituen gainazal azpiko garraio-sistema bat ezartzeko.  “Metropolitan Railway” inauguratu zen, eta hortik dator leku askotan “Metro” adiera. Guk “lurpeko trenbidea” deitu diogu ekitaldi honi, gure ustez “metroa” esamoldeak linea bat baino gehiago baitakar, elkarri lotuta, eta ez dute nahitaez lurpean ibili behar.

Madrilen, metroaren lehen linea 1919.10.17an inauguratu zen, eta 1995.11.11n, 11: 11n, Bilboko metroa inauguratu zen.

Garraiobide honen beste izen batzuk honako hauek dira: Underground (Underground), Subway (Subway), Subte (Subte), Tube (Tube), U-bahn (U-bahn), Chikatetsu (Chikatetsu) eta abar.

Garraio mota honen gutxi gorabeherako kronologiak data interesgarri batzuk erakuts diezazkiguke:

Kasu bitxi bat Grezian gertatzen da, bere lehen trenbidea lurpeko trenbidea baita, Atenasko metroa, 1869.02.27an inauguratua.

1869.12.07an, Londresen zegoen beste lurrazpiko trenbide sistema bat ere izan zen, 1843an ireki zen Tamesis ibaiaren azpiko tunela, hain zuzen ere.

1870ekoa da New Yorkeko tunel pneumatikoa. [1]

Munduko lehen metroetariko bat The Tünnel (“The Tünnel“) da. Galata-Pera funikularra da, Istanbulen, 1875-01-17an inauguratua.

Leku hauetan agertzen den beste sistema bat Liverpooleko Mersey Railway da, 1886-01-20an inauguratua eta 1886-02-01ean irekia.

1896-05-02ko Budapest eta 1896-12-14ko Glasgow metroak hurrengoak izango lirateke zerrenda honetan.

[1] Ez da trenbidea zentzu hertsian, baina aipatzen da bidaiariak lurrazalpean garraiatzeko gai delako.

 

 

Estekak:

London Underground. Wikipedia EN

150 años desde que el primer Metro “viera la luz”. Trenak Express.

London Underground. Britannica.